مشورت و نظرخواهی از دیگران به منظور استفاده از نظرات آنان مسئله ای عقلی است و عدم مشورت و استبداد رای یکی از بیماری های مهلک در تصمیم گیری است، زیرا یک نفر، هر قدر هم آگاهی های زیادی داشته باشد باز هم نمی تواند به همه ابعاد و زوایای یک مسئله پی ببرد و مسئله را تنها از دیدگاه خویش ارزیابی می کند و چه بسا ابعادی از مسئله که در تصمیم گیری می توانند نقش تعیین کننده ای داشته باشند از نظر وی مخفی مانده باشد.

امیرمومنان حضرت علی(ع) در مورد عواقب عدم مشورت و استبداد به رای چنین هشدار می دهد؛ کسی که استبداد در رای داشته باشد هلاک می شود و کسی که با مردان بزرگ مشورت کند در عقل و دانش آنان شریک می شود.

ضرورت مشورت یک مسئله عقلی است و هر انسان عاقل و خردمندی این ضرورت را درک می کند و هیچ خردمندی خود را ازآن بی نیاز نمی داند. حضرت علی(ع) می فرماید: هیچ انسان عاقل و خردمندی از مشاوره بی نیاز نمی گردد.

عدم توجه به نظرات دیگران و استبداد به رای، یکی از خطرناک ترین چیزهایی است که ممکن است یک مدیر به آن گرفتار شود. مشورت در نگاه امیرمومنان (ع)یکی از ضرورت های اساسی برای اداره امور به ویژه تصمیم گیری است. آن حضرت مشورت و نظرخواهی از دیگران را قوی ترین و محکم ترین پشتیبان و حامی می داند و می فرماید: هیچ حامی و پشتیبانی، استوارتر و محکم تر از مشورت کردن نیست.

از آنجا که به وسیله مشورت و نظرخواهی، آگاهییهای انسان بیشتر می شود و زوایا و ابعاد مختلف یک مسئله برای روشن تر می گردد، در نتیجه تصمیم هایی که بعد از مشورت اتخاذ می شوند، معقول تر و درست تر می باشند.

آثار و فواید مشورت

مشورت کردن و استفاده از نظرها و دیدگاههای دیگران پیامدهای مثبت و فواید زیادی دارد. آثار و برکات فراوانی که از مشورت کردن نصیب انسان می شود، هرگز از تفکر فردی و امکانات و منابع فراوان مادی به دست نمی آید. در اینجا به بخشی از برکات مشورت به صورت اختصار می پردازیم.

- بهره برداری از فکر دیگران
یکی از فواید و پیامدهای مشورت، بهره برداری و استفاده از افکار و نظرات دیگران است. مشورت به انسان کمک می کند تا افکار و اندیشه های دیگران به ویژه صاحب نظران و متخصصان را به یاری طلبد و با قرار دادن افکار و اندیشه های آنان در کنار فکر و نظر خود بر قدرت، وسعت و عمق اندیشه و بینش خود بیفزاید و از درخشش افکار و اندیشه های دیگران بهرهمند شود.حضرت علی(ع) می فرماید: هر کس که با صاحبان عقل و خرد مشورت کند، از درخشش افکار بهره مند می شود.

- جلوگیری از هلاکت
یکی از دلایل اهمیت و حساسیت مسئله تصمیم گیری این است که یک تصمیم، ممکن استاثرات مخربی به دنبال داشته باشد. اگر هنگام تصمیم گیری تمام جوانب مسئله به درستی سنجیده نشود و زوایای مختلف آن مورد بررسی دقیق و اصولی قرار نگیرد،احتمال دارد که تصمیم نسنجیده و نادرستی گرفته شود. این تصمیم نادرست ممکن است عواقب و پیامدهای زیادی به دنبال داشته باشد در برخی از موارد یک تصمیم نسنجیده و غیر منطقی می تواند سرنوشت فردی را عوض کند و او را تباه سازد.

- شناسایی خطاها
از دید حضرت علی(ع) مشورت کردن و استفاده از نقطه نظرهای دیگران به انسان کمک می کند تا خطاها و اشتباهات را بشناسد. آن حضرت می فرماید: کسی که از نظرات و آرا گوناگون استقبال نماید موارد خطا و اشتباه را می شناسد.

- دستیابی به راهکار مناسب
فایده دیگری که مشورت و توجه به نظرات دیگران به دنبال دارد این است که این کار باعث می شود تا تصمیم معقول و مناسبی اتخاذ شود و راه درستی انتخاب گردد. حضرت علی(ع) می فرماید: هر کس که با صاحبان اندیشه و خرد مشورت نماید به راه درست رهنمون می شود.

------------------
منابع:

- نهج البلاغه، حکمت 173،161،113

- غرر الحکم و درر الکلم، ح 10693، 8634 ،5755

- بحار الانوار، ج 75